รายละเอียดหนังสือ

เนื่องในวาระครบรอบ ๒๐๐ ปี ชาตกาลพระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร) และวันภาษาไทยแห่งชาติ พุทธศักราช ๒๕๖๕ สำนักวรรณกรรมและประวัติศาสตร์ กรมศิลปากร จัดพิมพ์เผยแพร่หนังสือ “นามพรรณพฤกษา สัตวาภิธาน และ นิติสารสาธก” ซึ่งประกอบด้วยหนังสือเก่าหายากที่พระยาศรีสุนทรโวหาร (น้อย อาจารยางกูร) แต่งขึ้นเป็นแบบเรียนประกอบการเรียนการสอนภาษาไทย เมื่อครั้งท่านเป็นอาจารย์ใหญ่โรงเรียนหลวงในพระบรมมหาราชวัง จำนวน ๓ เรื่อง ได้แก่ นามพรรณพฤกษา สัตวาภิธาน และนิติสารสาธก นามพรรณพฤกษา รวบรวมชื่อพืชที่ใช้ตัวสะกดแม่ ก กา ถึงแม่เกย รวมถึงชื่อพันธุ์มะม่วงและพันธุ์ทุเรียนที่มีเป็นจำนวนมากในสมัยนั้น สัตวาภิธาน รวบรวมชื่อสัตว์ชนิดต่าง ๆ แบ่งเป็นสัตว์มีเท้ามาก (พหุบาทา) สัตว์สี่เท้า (จตุบาทา) สัตว์สองเท้า (ทวิบาทา) และสัตว์ไม่มีเท้า (อปาทกา) นิติสารสาธก แต่งขึ้นเพื่ออธิบายเนื้อหาของแบบเรียนเล่มอื่น ๆ ที่ท่านแต่งไว้ ได้แก่ มูลบทบรรพกิจ วาหนิติ์นิกร และอักษรประโยค การจัดพิมพ์ครั้งนี้ตรวจสอบต้นฉบับจากฉบับพิมพ์ในสมัยรัชกาลที่ ๕ โดยรักษาอักขรวิธีเพื่อให้เห็นลักษณะของแบบเรียนไทยในสมัยปฏิรูปการศึกษา